Spekülasyon nedir?
Piyasada gerçekleşmesi muhtemel görülen fiyat değişikliklerinden faydalanmak gayesiyle yapılan muamele.
Spekülatif işlemler başlıca fiyatların artacağı beklentisine dayanır. Bu gayeyle fiyat yükselmesi neticesi, değerini koruyan menkul ve gayrimenkul malların fiyat yükseldiğinde satımı yoluna gidilir. Spekülasyonun neticesi meydana gelen kar ve zararlar, fiyat değişmeleri konusundaki tahminin isabet derecesine bağlıdır.
Bu kar ve zararların piyasa ekonomisinde teşvik edici bir unsur olduğu ve piyasanın dengeye gelmesine (kıtlık halinin giderilmesine) yardımcı olduğu ileri sürülmüştür.
Spekülasyon ne demek? (Ekonomi)
(Speculation) Genel olarak bir mal, döviz veya menkul değerin gelecekteki piyasa fiyatları konusunda tahminlerde bulunmak ve bu tahminler doğrultusunda, tüm piyasa rizikolarını yüklenerek söz konusu ekonomik varlığı almak veya satmak. Spekülatör yani spekülasyon yapan kişi, bir anlamda kumar oynamış gibi olur. Çünkü eğer tahminleri gerçekleşmezse sattığı veya satın aldığı mal, döviz veya hisse senedinden zarar da edebilir.
Örneğin döviz spekülasyonunu alalım. Spekülatör, doların TL. kurunun ileride üç aya kalmadan belirli bir düzeye yükseleceğini tahmin etsin. Bu durumda piyasadan bugünkü fiyat (spot kur) üzerinden dolar satın almaya başlar ve bunları (faiz oranından yararlanmak üzere) bir bankada açtıracağı dolar hesabına yatırır ve beklemeye geçer. Amacı ilerde, tahminlerine uygun biçimde, dolar fiyatı yükselince elindeki bu dolarları TL karşılığında satmak ve aradaki fiyat farkından yararlanmaktır.
Kuşkusuz tahminleri gerçekleşirse bir kar sağlayacaktır. Bu kar rizikoyu yüklenmenin karşılığıdır. Çünkü, spekülatörün tahminleri gerçekleşmeyebilir. Örneğin yine bu örnek açısmdan düşünürsek üç ay sonra döviz kurunda bir yükselme değil, bir düşme ortaya çıkmışsa bu kez sözü edilen spekülatör zarar edecektir. Ancak spekülatörün tahminleri kör, ya da boşuna tahminler değildir. Spekülatör, fiyatların gelecekteki seyrini önceden kestirmek konusunda uzmanlaşmış kişidir.
Bu konuda bütün göstergeleri dikkate alarak bir tahminde bulunur. Normal koşullar altında yanılma olasılığı fazla değildir. Yukarıdaki örneğin tersine, spekülatör, eğer ilerde paranın değerinin düşeceğini bekliyorsa bu kez elinde mevcut dolarları derhal satacak ve TL fonları tutacaktır. Döviz spekülasyonu her zaman spot Piyasada yani, dövizin alış ve satışının anında teslim kaydıyla yürütüldüğü piyasada yapılmaz. Önemli bir kısmı Vadeli Döviz Piyasasında gerçekleştirilir.
Bu piyasaların özelliği alım ve satım sözleşmelerinin bugün yapılması, dolayısıyla alınıp satılacak miktarın ve fiyatın bugünden kararlaştırüması, ancak dövizin ve onun karşılığı olan TL ödemelerinin 30, 60, 90 gün gibi gelecekte belirli bir süre sonra gerçekleştirilmesidir. Bu piyasada yapılan spekülasyonda da temel prensip aynıdır: Spekülatör geleceğe dönük tahminlerde bulunur. Eğer ilerde, örneğin dolar fiyatının yükseleceğini bekliyorsa vadeli döviz piyasasında gelecekte teslim kaydıyla dolar alım sözleşmesi yapar.
Diyelim ki üç ay sonra sözleşmenin süresi dolduğunda, bu dolarları, karşılığı olan TL fonlarını ödeyerek devralır. Eğer yine tahmini gerçekleşmiş ve dolar fiyatı yükselmişse vadeli sözleşmede kararlaştırdığı şekilde, ödediği düşük fiyat ile bu yüksek fiyat arasındaki fark, onun karını oluşturur. Fiyatlardaki düşme durumunda ise zarar eder. Eğer üç ay sonra örneğin dolar kurunun düşeceğini tahmin etmiş olsaydı, buradakirie ters bir davranış gösterecekti.
Yani üç ay sonra teslim kaydıyla vadeli dolar satış sözleşmeleri yapacaktı. Buradaki düşüncesi de üç ay sonra . beklediği ucuz fiyattan, doları piyasadan satın alıp müşterisine teslim etmek ve sattığı yüksek fiyat ile (vadeli sa?ış sözleşmesindeki kur) satmaldığı düşük fiyat arasındaki fark ölçüsünde bir kar sağlamaktır. Buradaki açıklamalar döviz piyasası spekülasyonu ile ilgilidir. Ancak emtia ve menkul kıymet piyasalarında yapılan spekülasyonun mekanizması da bundan çok farklı değildir.
Sözlükte "spekülasyon" ne demek?
1. Kurgu.
2. Vurgun, vurgunculuk, ihtikar.
Cümle içinde kullanımı
Bulgur fiyatları üzerine korkunç bir spekülasyona girişmişlerdi.
- E. E. Talu
Spekülasyon kelimesinin ingilizcesi
n. speculation, spec, adventure
Köken: Fransızca
