Plan nedir?

Bir yer, yapı veya makinenin kısımlarını kuşbakışı gösteren çizgilerdir. Haritaya göre çok daha büyük bir ölçüdür. Mimarlıkta, denizcilikte ve mekanikte önemli rolü vardır. Düşey kesitten planlara da «profil» denir. Tiyatroda da sahnenin en önünden en arkasına kadar yukarıdan aşağıya indiği varsayılan yüzeyler aynı adla anılır. Resim ve fotoğraf sanatlarında da ön plan, birinci plan, arka plan ve fon deyimleri, fotoğrafı alınan şeylerin uzaklık ve yakınlık derecesini gösterir. Sinemada da planın temelini insan teşkil eder. Plan çizmek için plan tahtası, kağıdı, kalemleri, renkli ve renksiz mürekkepler, pergel takımı gibi özel araçlar kullanılır.

Plan daha birçok sahada yapılmaktadır. Mesela; muhasebe planı, harekat planı, atış planı gibi (Bkz. Panlama). Şehircilikte kullanılan plan şehir ve mahallelerin düzenlenmesi, yolların ayrılması, okul, cami, park vs. gibi yerlerin her türlü incelikleri ve görünüşleri incelenip çizilmesi şeklindedir. Bu çiziş, şehrin düzenlenmesini bütün teferruatıyla değil de ana hatlarıyle gösterirse Nazım Planı, bölge bölge, mahalle mahalle şehrin en ince özelliklerini içine alan planlara da Teferruat Planı denilmektedir. Plan; askerlik alanında da çok geçerlidir.

Askerlerin eğitilmesi, vatan savunmasına hazırlanması, atışların düzenlenmesi, bir askeri harekatın nasıl gerçekleştirileceği gibi hususların hepsi bir plan ve program içinde yürütülür. Eğer hazırlanan planlara uyulmazsa istenilen sonuçlar alınamayabilir. Denizcilik sektöründe, gemilerin nasıl yükleneceği, hangi limanlara uğrayacağı, uğradığı limanlarda hangi malları bırakacağı, belli bir plan içinde yürütülmektedir. Buna aynı zamanda istif Planı ismi verilmektedir. Bu plan ambarcılıkta ve buna benzer birçok yerlerde de geçerlidir. (Arabaların vapura bindirilmesi indirilmesi vs. gibi.)

Plan inşaat sektöründe kendini daha çok göstermektedir. Binaların yerlerinin belirlenmesi, yerleşime uygun olması, kullanımı ve insan sağlığına ve diğer hususlara rahatlıkla hizmet verebilir olması hep planlarla sağlanan hususlardır. Bunun için inşaat planları ile sanayi sektöründeki planların hepsinin mütehassıs kişiler tarafından yapılması ve takip edilmesi istenen bir durumdur.

Plan, ekonomi ve iktisat alanında; belli sonuçlar elde etmek için iktisadi hayatın hangi unsurlarına ne ölçüde müdahale etmek gerektiğini gösteren bir vasıtadır. Bir başka ifadeyle plan, belirli gayeleri gerçekleştirmek için, bir iktisadi karar merkezinin aldığı tedbirlerin bütünüdür. Burada varılması istenen gayelerle bunları gerçekleştirecek araçlar, plan tabirinin iki ana unsuru olarak kendisini göstermektir. Modern iktisat ilminin kalkınma yolunda faydalandığı bir teknik olan plan, günümüz dünyasında hemen her ülkede az veya çok kullanılmaktadır.

Ancak aynı ideolojiye sahip olan ülkelere ait planlar bile tek tip değildir. Bir ülkeden diğerine değişiklikler arz eder. Plan çeşitleri iki ana grupta toplanabilir: Emredici planlar, ve yol gösterici planlar, Emredici planlara dağılmadan önceki Sovyet Rusya ve Kıta Çininde rastlanır. Yol gösterici planlara ise, batı ekonomilerinde, özellikle demokratik rejimi benimsemiş ülkelerde rastlanır.

Sözlükte "plan" ne demek?

1. Bir işin, bir yapıtın gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan düzen; düşünce, niyet, maksat, tasavvur.
2. Bir kentin, bir yapının, bir makinenin çeşitli bölümlerini gösteren çizim.
3. Çekim.

Cümle içinde kullanımı

Turist akınını karşılamak için şimdiden bir plan yapmışlar.
- H. Taner

Plan kelimesinin ingilizcesi

n. program, scheme
v. make a scheme, plot, design, contrive
n. blueprint, draft, plan, rough outline, sketch, layout, program, scheme, project
Köken: Fransızca