Meridyen nedir?

Kutuplardan geçmek üzere ekvatora dik olarak çizildiği düşünülen çembere denir. Ekvator bir dairenin çevresi 360° olduğu için, 360 parçaya bölünmüştür. Bunların her birinden geçtiği var sayılan çemberler «meridyen» dir. Bütün meridyenlerin boyları eşittir. Meridyenlerden bir tanesi başlangıç meridyeni olarak seçilmiştir. Böylece yeryüzündeki bir noktanın başlangıç meridyenine göre, hangi meridyen üzerinde olduğunu belirtmek 1 mümkün olur. Başlangıç meridyeni Londra’daki Greenwich rasathanesinden geçer.

Kuzeyden güneye kutuplar arasında uzanan çizgiler meridyen yaylarıdır. İngiltere'nin Greenwich gözlemevinden geçen meridyen, başlangıç meridyeni kabul edilir ve 0 derece olarak gösterilir. Doğusunda kalan yerlere Doğu Yarım Küre, Batısında kalan yerlere Batı Yarım Küre denir. Başlangıç meridyeninin 180 doğusunda, 180 batısında olmak üzere toplam 360 meridyen yayı vardır. Kutup noktalarında birleşirler. Her meridyen arası 4 dakikalık yerel saat farkı vardır.

Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ekvator ve paralel çizgilerini keser. Yarım çemberdirler. Meridyen uzunlukları aynıdır değişmez. İki meridyen arası uzaklık sadece Ekvator'da 111 km'dir. Kutup noktalarında 0 olur. Kuzey-güney yönlerinde uzanırlar. 180 paralel olmasına rağmen 360 meridyen olmasının nedeni meridyenlerin yarım, paralellerin tam daire olmasıdır.

Gök bilimin'de meridyen

Gökbiliminde meridyen, gökküre üzerindeki hayali bir çemberdir. Meridyen, ufukta kuzey noktasından başlayıp gök kutbu üzerinden zenit noktasına, oradan ufukta güney noktası üzerinden nadir'e ulaşır ve ufuk düzlemine diktir. Meridyen yerel olarak ufka göre sabitlenmiş olduğundan dolayı, dünya döndükçe yıldızlar meridyene doğru hareket ediyor gibi görünürler.

Eğer bir gök cisminin sağ açıklığını ve yerel yıldızıl zamanı biliyorsanız, söz konusu cismin meridyeni ne zaman geçeceğini veya ne zaman meridyen üzerinde bulunacağını hesaplayabilirsiniz. Meridyenin ufuk üstünde kalan kısmına üst meridyen, ufuk altında kalan kısmına ise alt meridyen denir.

Merdiyenlerin özellikleri

1. Başlangıç meridyeni Greenwhic’ tir. Greenwhic’in 180 batısında ve 180 doğusunda olmak üzere 360 tane meridyen yayı vardır. Tam daire olarak 180 adettir.

2. Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda yerel saat aynıdır.

3. Ayrıca 21 Mart-23 Eylül günlerinde de güneş aynı anda doğar ve batar.

4. Aralarındaki uzaklık sadece Ekvator üzerinde 111 km’dir.

5. Dünyanın şeklinden dolayı Kutuplara gidildikçe bu uzaklık azalır. Bundan dolayı aynı mesafe doğu-batı yönünde gidildiğinde Ekvatora yakın yerlerde geçilen meridyen sayısı azdır.

6. İki meridyen arasındaki yerel saat farkı her yerde 4 dakikadır. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüşünün 24 saat olmasından dolayı 24×60 = 1440 dak. 1440/360 = 4 dak.).

7. Kutuplarda birleştikleri için meridyen yayları eşit uzunluktadır( 20.004 km )

8. Bir kutuptan diğerine uzanan meridyenler de paraleller gibi sayısızdır. Ancak pratikte her 1 dereceden bir yay geçtiği varsayılarak, 360 tane oldukları kabul edilmiştir.

9. Birbirini izleyen 2 meridyen arasındaki uzaklık Ekvator üzerinde 111 km olarak kabul edilmiştir.

10. Başlangıç meridyeni olarak Londra yakınlarındaki Greenwich kabul edilmiştir.

11. Bir meridyenin, karşıt (anti) meridyeniyle arasında 180 meridyen fark vardır.

Sözlükte "meridyen" ne anlama gelmektedir ?

Ekvatoru dik olarak kestiği ve iki kutup noktasından geçerek dünyayı çevrelediği varsayılan daire.