Kortizon nedir?

Vücudumuzda genellikle stres altındayken böbrek üstü bezleri tarafından salgılanan ve sentetik versiyonu bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan bir hormondur.

Kimyasal açıdan kortizolle benzerlik gösteren bir kortikosteroiddir. Kortizon bağışıklık sistemini baskılayarak yaralanmalara bağlı iltihap oluşumunun, ağrı ve şişliğin önlenmesine yardımcı olur.

Kortizon ve adrenalin stres karşısında vücudun ürettiği temel hormonlardır. Kan basıncını yükselterek vücudu dış tehlikelere karşı dirençli hale getirirler.

Kortizonun yan etkileri nelerdir?

Kortizonlu ilaç kullanımının bazı hafif ve ciddi yan etkileri vardır. Hafif yan etkiler şunlardır:

• Akne, cilt kuruluğu, deride incelme

• Deride morluklar ya da lekelenmeler

• Uykusuzluk

• Ruh hali değişimleri

• Terlemede artış

• Baş ağrısı

• Baş dönmesi

• Mide bulantısı, karın ağrısı

• Yaraların geç iyileşmesi

• Kilo artışı ya da vücut şeklinde değişiklik

Kortizon kullanımına bağlı olarak görülen ciddi yan etkiler şunlardır:

• Görme bozuklukları

• Şişlikler

• Ani kilo artışı

• Nefes darlığı

• Depresyon

• Nöbet geçirme

• Dışkılamada anormallikler

• Öksürürken kan gelmesi

• Pankreas iltihabı belirtileri (karnın üst kısmından sırta doğru yayılan şiddetli ağrı, mide bulantısı, kusma, kalp atışında artış)

• Potasyum eksikliği

• Yüksek tansiyon

Bunlar çok ciddi yan etkilerdir. Bu belirtiler görüldüğü zaman mutlaka doktorunuza haber vermelisiniz.

Kortizonlu ilaç nedir? Kortizon tedavisi nedir?

Sentetik kortizon hormonu içeren ilaçlara kortizonlu ilaçlar denir. Bu ilaçlar değişik dozlarda ve hap, krem, enjeksiyon gibi değişik formlarda kullanılabilir.

Sentetik kortizon hormonu ile (kortizonlu ilaçlar ile) bazı hastalıkların tedavi edilme durumuna kortizon tedavisi denir. Bu tedavinin kullanıldığı pek çok hastalık vardır.

Kortizonlu ilaç türleri ve kullanıldığı hastalıklar aşağıdaki gibidir.

Kortizon enjeksiyonları

Kesecik iltihabı, osteoartrit, gut gibi eklem hastalıklarında görülen bölgesel eklem iltihaplarının ve ağrılarının tedavisinde kullanılır. Enjeksiyon yöntemi ile kortizonlu ilaç direkt olarak iltihaptan etkilenen bölgeye uygulanır.

Ağız yoluyla kullanılan kortizonlu ilaçlar

Romatoid artrit ve ankilozan spondilit gibi tüm vücudu etkileyen enflamatuvar bozukluklara sahip bireyler tarafından kullanılabilirler. Ancak bu ilaçların sürekli kullanımı birtakım sorunlara yol açacağından doktorlar hastanın ilaç kullanımını kısıtlı tutar.

Topikal kortizonlu ilaçlar

Bu tür ilaçlar krem, jel, köpük, sprey ya da yakı gibi değişik formlarda olur ve deri iltihaplarının tedavisinde kullanılır.

Krem formu genellikle böcek ısırıkları ve zehirli sarmaşıkla temastan sonra kullanılır. Sedefe bağlı artrit gibi daha ciddi deri hastalıklarının tedavisinde daha güçlü topikal kortikosteroidler kullanılabilir.

Ayrıca astım ve sinüzit gibi hastalıkların tedavisinde de gaz formunda bulunan kortizonlu ilaçlar kullanılabilir.

Kortizonlu ilaçlar hangi formda olursa olsun yan etkilere yol açabilir. Bu yüzden bu ilaçlar kullanılmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Kortizon neden kilo aldırır?

Kortizonlu ilaçlar vücutta ödem oluşmasına, yani su ve tuz tutulmasına yol açar. Bu sebeple kortizon tedavisinde geçici kilo artışı görülebilir.

Bu tür ilaçların uzun süreli kullanımında ise kilo alımının yaşanması kortizonun kan şekerini yükseltmesinden kaynaklanmaktadır.

Kan şekeri arttığı zaman vücut artan kan şekerini dengelemek için insülin hormonu salgılar. İnsülin hormonu arttığında ise enerjiye çevrilmeyen kan şekeri vücutta yağ olarak depolanır. Bu sebepten ötürü kilo almada bir artış yaşanabilir.

Kortizonlu ilaçların kilo aldırmasının bir diğer sebebi ise iştah açma özellikleridir. Bu özellik kişiden kişiye farklılık gösterebilir, kortizon kullanımının yan etkilerinden biridir.

Kaynaklar:

https://www.arthritis-health.com/treatment/injections/what-cortisone

https://www.everydayhealth.com/drugs/cortisone

https://www.merriam-webster.com/dictionary/cortisone

https://en.wikipedia.org/wiki/Cortisone