Kolonoskopi nedir?

Kolonoskopi'yi öğrenmeden önce onunla yakından ilgili olan kalın bağırsağın nereden olduğuna bir bakalım; Kalın bağırsak, anüsten başlayarak ince bağırsağa kadar devam eden yaklaşık 1.5-2 metre olan bağırsak kısmıdır. Kolonoskopi olayı ise şudur; İçi boşluklu bir organ olan kalın bağırsağın içinin videoendoskop denilen uzun ve bükülebilir tübüler bir aletle endoskopik olarak incelenmesidir.

Kolonoskopi bağırsak dışı basılar, bağırsak duvarına ait anormallikler ve bağırsak boşluğundaki patolojiler hakkında bilgi edinmemizi sağlar.

Cihazın kalınlığı parmağımızdan daha küçüktür. Kalın bağırsak hastalıklarının tanısında, biopsi almada ve poliplerin çıkarılmasında kullanılır. Birçok defa hastaneye yatmaya gerek olmaksızın ve hastaya çok az rahatsızlık hissi verilerek yapılabilir.

Kolonoskopi neden yapılmaktadır?

Kolonoskopi, çeşitli nedenlerle yapılabilir. En sık dışkıda kanama, karın ağrısı, sürekli ishal ve bağırsak alışkanlığında bir değişiklik olması ya da röntgen veya bilgisayarlı tomografi (BT)’ de bulunan bir anormallik nedeniyle şikayeti araştırmak için yapılır.

Bağırsak Polipleri veya kolon kanseri , kanser olmayan kalın bağırsak hastalıklarında bu tetkik istenebilir. Bununla birlikte kolon kanseri veya kolon sorunlarının bazı türleri (örneğin, ülseratif kolit ve polipleri gibi) aile öyküsü olan kişilerde periyodik kolonoskopi tavsiye edilebilir çünkü bu hastalarda polip veya kolon kanseri riskleri daha fazladır.

Ne kadar sıklıkla bir kolonoskopi yapılacağı veya önerileceği önceki kolonoskopide bulunan riskler ve anormal bulgulara bağlıdır. Son yıllardaki yayınlarda, kolon kanseri riski, normal sağlıklı insanlar da bile poliplerin kanser haline gelmeden önce tanı konması amacıyla, 50 yaşından sonra ve her 10 yılda bir kolonoskopi yapılması gerektiği tavsiye edilmiştir.

Kolonoskopi nasıl yapılır?

İnceleme kolonoskopi cihazının makattan kolona girmesini takiben, kalın barsağın kıvrımlı ve büküntülü kesimlerinden geçilmesi ve kalın barsağın çekum denilen bölümüne erişilmesi yoluyla yapılır.

Fiberoptik esnek kolonoskop rektumdan yukarı, tüm kolon bo­yunca dikkatlice ilerletilir ve sonra da yavaşça geri çekilir. Video ka­meradan alınan görüntüler büyütülerek bir monitöre yansıtılır. Tara­ma sırasında dokulara veya poliplere biyopsi yapılabilir, polipler alı­nabilir. İşlem hasta açısından genellikle 30-60 dakika sürer, ama bi­yopsi yapılması veya polip alınması gerekirse uzayabilir. Aslında iş­lem sırasında görüntülerin incelenmesi ancak 12-15 dakika sürer.

Kolonoskopi'nin riskleri ve dezavantajları nelerdir?

Kolonoskopi girişimsel (invazıf) bir iş­lemdir. Dolayısıyla ufak bir risk taşır. Fiberoptik kolonoskopiden kaynaklanan delinme veya enfeksiyon riski her 1000 kolonoskopide bir ya da üç kişide görülür.

Kolonoskopiler her zaman hatasız olmaz. Kalın barsak içinde kat­lanıp kıvrıldığından tümörler, özellikle de yassı olanlar ve barsak du­varında gelişmekte olanlar gözden kaçabilir. Yılda bir yapılan dışkı­da kan testleri bu tümörleri saptamaya yardım edebilir.

Vücudun susuz kalması da sıkıntı yaratabilir. sodyum fosfat içeren bir lavman ya da oral laksatif kullandıysanız, su kaybetme riskiniz olabilir. Bol sıvı almalısınız, elektrolit içeren solüsyonları da düşüne­bilirsiniz. Piyasada çok çeşitli çözümler bulunmaktadır. Hekiminize ne önerdiğini sorun. Sodyum fosfat içeren formüller bazılarında böb­rek hasarı riskini de artırabilir.

Kolonoskopi yaptırmadan önce hekiminizle genel sağlık durumu­nuz, kronik hastalıklarınız ve reçetesiz ilaçlar ve besin destekleri da­hil, aldığınız tüm ilaç ve destekler konusunda konuşmalısınız.

Kolonoskopi'yi ne zaman kimler yaptırmalıdır?

1- Kalın bağırsak kanserinin erken tanısı ve önlenmesi için; eğer yaşınız 40-50’nin üzerindeyse her 5 senede bir kolonoskopi yaptırmalısınız.

2- Kolonoskopiyle poliplerin bulunup çıkarılması ile kalın bağırsak kanser gelişimi önlenebilmektedir.

3- Son zamanlarda çıkan kabızlık sorunu

4- Büyük abdestte, dışkıda kan görülmesi

5- Uzun süreli kanlı veya kansız ishal

6- Gaitada gizli kan pozitifiliği ve gastroskopide bu durumu açıklayan bir durum olmaması.

7- Menapoz sonrası kadınlarda veya erkeklerde her yaşta demir eksikliği kansızlığı tesbit edilmesi.

8- Diğer hastalıkların tanısı için; doktorunuzun izah etmekte zorluk çektiği hastalık bulguları veya laboratuar anormallikleri varsa (izah edilemeyen karın ağrısı veya anormal kan testleri varsa) kolonoskopi istenilmektedir.

Kolonoskopi yaptırdıktan sonra neler olur?

Eve gittikten sonra evde 3-4 saat kadar istirahat etmeyi planlamalısınız. İşlemden sonra, o gün sizde gaz şikayeti olabilir, bu nedenle gaz yapan besinlerin alınmaması gereklidir. İstirahattan sonra normal diyetinize dönerek yemek yiyebilirsiniz. İşlemden sonra eğer patoloji laboratuarında incelenmesi için örnekler alınmışsa bunların sonuçlarını takip ediniz.