Kültür merkezi nedir?
Milli kültürün tanıtılması çerçevesinde, toplantılar, sergiler, kurslar, gösteriler, yarışmalar, sesli ve görüntülü programlar düzenlemek; okuma alışkanlığını ve fikir faaliyetlerini geliştirici çalışmalar yapmak, hologram ve yerel etnografya galerileri açmak ve bu amaçla özel ve tüzel kişiliği haiz kurum ve kuruluşlarla ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliği yapmak üzere tasarlanmış üstyapılardır.
Kültür merkezlerinde, yukarıdaki faaliyetleri gerçekleştirebilmek için,
• Çok amaçlı salon
• Konferans salonu
• Fuayeler
• Okuma salonları
• Sergi salonları
• Bale ve folklor çalışma mekanları
• Müzik çalışma mekanları
• Kurs atölyeleri
• Teknik mekanlar
• Hizmet birimlerinin yer aldığı mekanlar bulunmaktadır.
Kültür merkezlerinden Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü’nce her yıl Nisan ayında yayımlanan “süreli kullanım yönergesi”nde belirlenen kurallar dahilinde ücretli veya ücretsiz yararlanılabilir.
Kültür Merkezi yapılarında yer alan fonksiyonlar nelerdir?
İhtiyaç programlarının hazırlanmasında, kültür merkezlerinin yapılacağı il ya da ilçenin nüfusu, kültürel, sosyal ve tarihi yapısı ve buna bağlı olarak ihtiyacı duyulan etkinliklerin nitelikleri belirleyici ölçütler olmaktadır. Kültür merkezi yapılarında yer alan fonksiyonları, genel olarak şu başlıklar altında toplamak mümkündür.
Fuayeler: Kültür merkezinin ana girişi ve kabul alanı olarak da kullanılan bu alanlarda danışma, sürekli satış yapılabilecek satış standları ve geçici sergileme birimleri yer almaktadır.
Gösteri Mekanları: Gösteriler, uluslararası kongre, konferans ve konserleri düzenlemeye olanak sağlayan ve koltuk kapasitesi, kullanıcı yoğunluğu düşünülerek belirlenen çok amaçlı salon, küçük salon ve bunların gerektirdiği yardımcı birimleri (sahne arkası mekanları, çalışma odaları, vb.) kapsamaktadır.
Sergileme Mekanları: Geçici sergilemenin yapıldığı açık ya da kapalı alanlar, kalıcı sergileme için tasarlanan müze bölümü (kent müzesi, resim-heykel müzesi ) ve bunlara ait servis mekanlarını (depo, arşiv vb.) içerir.
Eğitim Mekanları: Yetişkinler ve çocuklar için kütüphane ve kütüphaneye ait mekanları (okuma salonları, süreli yayınlar salonu, arşiv, kitap deposu, idari ve teknik bölümler vb.) içermektedir.
Atölyeler ve Çalışma Salonları: Sanatsal ve kültürel etkinliklerin gerçekleştirildiği mekanlardır. Bu mekanlar, resim, heykel, seramik, el sanatları, fotoğrafçılık gibi etkinliklerin gerçekleştirildiği atölyeler ile bale, halk oyunları, müzik vb. çalışmaların yapıldığı salonlardır.
Kafeterya: Giriş holü ve fuayelerle ilişkili ve kolay ulaşılabilir olması istenen mekanlardır. Açık ve kapalı oturma alanları, mutfak, depo gibi bölümleri içerir.
Yönetim Mekanları: Kültür merkezi’nin işletmesi ve yönetimi için ayrılmış mekanlardır.
Teknik Mekanlar: Kültür merkezi binasının tümüne hizmet veren ısı merkezi, havalandırma merkezi, trafo ve jeneratör bölümü, ana tablo odası, kompresör odası, elektronik kontrol merkezi, kapalı devre TV bölümü, yangın ve güvenlik merkezi, çamaşırhane, bakım, onarım ve tamir atölyeleri, teknisyen odaları ve depolardan oluşmaktadır.
Kültür Merkezi yapılarının amacı nedir?
Kültür merkezi yapılarının amacı, toplumsal yaşamın gerektirdiği etkileşimlere ortam sağlamak, her biri kendi başına bir özellik taşıyan kültürel faaliyetleri bir bütünlük içerisinde bir araya getirmek, bu faaliyetlerin yapılmasında odak noktası olmak ve özel kültür faaliyetlerine örnek teşkil etmektir.
Eğitim, dinlence ve eğlence gibi etkinlikler için kurulmuş olan bu yapıların aynı zamanda geçmiş ile ilgili kültür değerlerin gelecek nesillere tanıtılması ve öğretilmesinde aracı rolü üstlenmesi hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra çağdaş sanatların tanıtılması ve yaşatılmasına imkan tanıyan kültür merkezleri, geleneksel kültür etkinliklerinin temsilinde de önemli bir rol üstlenmektedir.
Zengin tarihsel geçmişiyle çok çeşitli kültürlerin gelişmesine sahne olan ülkemizin, bu özelliği dikkate alındığında kültür merkezi yapılarının da bu zenginliği ifade eden, yerel kültürel kimliği tanımlayıp simgeleyen ve yöresel mimari ile doğal nitelikleri çağdaş yorumla ele alan bir anlayış içerisinde tasarlanması doğaldır. Ayrıca zaman zaman tarihi özellik taşıyan yapılara kültürel işlevler verilerek kullanılması yoluna da gidilmektedir.
