İndikatör nedir?

Kimya alanında, herhangi bir maddenin test edilen ortamda varlığını gösteren ayıraca indikatör denir. Bunlara asit-baz indikatörü de denmektedir.

Renksiz reaktiflerden renksiz ürünlerin meydana gelmesi söz konusu olduğunda; ortama ilave edilerek renk değişiminden istifade edilerek reaksiyonun tamamlanıp tamamlanmadığının tespit edilmesi amacıyla kullanılan organik renklendiriciler.

İndikatörler kaça ayrılır?

Bir çözeltinin pH seviyesi hakkında fikir elde etmek için kullanılan en yaygın yöntem, asit-baz indikatörü kullanmaktır. İndikatörler genellikle zayıf asitler ya da zayıf bazlardır.

Birçok değişik indikatör türü vardır. Hepsi pH ölçümü için kullanılabilir ancak hepsinin başka görevleri de vardır. İndikatör çeşitlerinden bazıları şunlardır:

1) Evrensel indikatör

Evrensel indikatör, çözeltilere uygulanan basit testlerde kullanılır ve esasen renkli bileşenlerden oluşan bir karışımdır. Bu indikatör, titrasyon işlemi için kullanılmaz çünkü birden fazla pH seviyesi için ortaya çıkacak çok farklı renk değişimleri gözlemlenebilir.

Aynı zamanda test kağıdı formunda evrensel indikatörler de bulunmaktadır. Bunlar, evrensel indikatör çözeltisi sürülüp kurutulmuş kağıt parçalarıdır. Çözelti ya da gazları test etmekte kullanılabilirler.

2) Litmus

Evrensel indikatörün bulunmasından önce pH ölçümünde kullanılan, bitki bazlı bir boyadır. Basit bir renk skalası vardır, asitle temas edince kırmızıya, bazla temas edince maviye döner. Titrasyon işlemi için elverişli değildir.

Genellikle kağıt formundadır ve bu kağıt, litmus boyasına batırılmış bir kağıttır. Bazları test etmek için kırmızı litmus kağıdı, asitleri test etmek için mavi litmus kağıdı kullanılır.

3) Fenolftalein

Fenolftalein organik bir indikatördür ve pKa değeri 9,3’tür. Bazlarla temas edince kırmızı rengini alır, asitlerle temas edince ise renksizdir.

Fenolftalein, zayıf asitlerle güçlü bazları titre etme işleminde karar aşamasında kullanılır. Örneğin; etanoik asit ve sodyum hidroksit.

4) Metil oranj

Metil oranj, asidik solüsyonlarda kırmızıya, bazik solüsyonlarda sarıya dönen bir asit-baz indikatörüdür. Orta noktası turuncu rengindedir. Metil oranjın pKa değeri 3,4’tür.

Zayıf bazlar ve güçlü asitlerin titrasyon işleminde kullanımı için elverişlidir.

5) Bromtimol mavisi

Bromtimol mavisi bir asit baz indikatörüdür ve asidik solüsyonlarda sarıya dönerken, bazik solüsyonlarda maviye döner. Bu indikatörün pKa değeri 7,0’dır ve güçlü asitlerle güçlü bazların titrasyon işleminde kullanılır.

İndikatör seçimi yaparken dikkat edilmesi gerekenler

1- Kuvvetli asit ile kuvvetli bazın tepkimesi nötrleşme tepkimesi olacağından pH değeri 7 olur.

2- Kuvvetli asit ile zayıf bazın tepkimesi sonucu pH değeri 7'den küçük olur.

3- Zayıf asit ile kuvvetli bazın tepkimesi sonucunda pH değeri 7'den büyük olur.

İndikatör sözlükte ne anlama gelmektedir?

1- Bir aygıtın işlemesiyle kimi ölçümlerin sonucunu gösteren araç, gösterge.