Hukuk nedir?
Bir toplumdaki fertlerin birbirleriyle olan münasebetlerini düzenleyen ve yöneten kuralların bütünüdür.
Toplum halinde yaşayan insanlar eskiden beri aralarındaki münasebetleri düzenlemek lüzumunu duymuşlardı. Toplum hayatında belirli kurallara uymanın fertler için de, toplum için de fayda sağladığı görülüyordu. Böylece insan toplumunda düzeni ve barışı kuran müeyyideli kaidelerin hepsi birden hukuku meydana getirdi. Hukuk kurallarının diğer toplum kurallarından farkı, müeyyideli olmasıdır.
Toplumda bir hukuk kuralına aykırı hareket eden kimse ceza görür. Hukukun en büyük kaynağı kanunlardır. Kanuna karşı gelen bir kimse muhakeme edilir. Hakim o suç için gerekli müeyyideyi belirtir. Hakimin verdiği karar yürütme organı tarafından uygulanır. Hukuk ilmi hususi hukuk ve amme hukuku olmak üzere ikiye ayrılır.
Hususi hukuk: Fertler arasındaki münasebetleri düzenler. Dört bölümdür:
1.Medeni hukuk,
2. Ticaret hukuku,
3. Muhakeme usulü hukuku,
4. İcra ve iflas hukuku.
Medeni hukuk, fertlerin birbirleriyle olan miras, borç, aile, mülkiyet vb. gibi münasebetlerini, ticaret hukuku da fertler arasındaki ticaret münasebetlerini düzenler. Muhakeme usulü hukuku, medeni hukuk ve ticaret hukukuna aykırı hareketler dolayısıyla fertler arasında çıkacak uyuşmazlıkları çözer. İcra ve iflas hukuku ise hakim ve hakem kararlarını yerine getirmek için uyulması gereken kaideleri belirtir.
Amme Hukuku: Devlet ile fertler arasındaki münasebetleri düzenler. 1. İç amme hukuku ve 2. Dış amme hukuku olmak üzere iki ana bölüme ayrılır.
İç amme hukukunun kollan şunlardır.
a) Esas teşkilat hukuku: Yasama, yürütme ve yargılama organları ile devletle fertler arasındaki karşılıklı hak ve görevleri düzenler,
b) İdare hukuku: Devleti temsil eden müesseselerle fertler arasındaki münasebetleri düzenler,
c) Ceza hukuku: Cezalanmayı gereken hareketlerle bunlara verilecek cezaları belirtir.
Dış amme hukukunun kolları şunlardır:
a) Devletler umumi hukuku: Devletlerin doğuşlarını, birbirlerine karşı olan durumlarını, ortadan kalkma sebepleri ve benzerlerini inceler,
b) Devletler hususi hukuku: Başka devletler tabiiyetinde olan fertler arasındaki Özel hukuk münasebetlerini düzenler, uyuşmazlıkları c çözer.
Sözlükte "hukuk" ne demek?
1. Haklar, insan varlığına temel oluşturan hak ve adalet kavramı; haklar.
2. Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların tümü, tüze; ahbaplık, dostluk.
3. Yasaların cezayla ilgili olmayıp alacak verecek gibi davaları ilgilendiren bölümü; insan ve yurttaşlık haklarını kuram ve uygulama açısından uygulayan bilim.
Cümle içinde kullanımı
Hukuk daima adetlerin peşinden gider, önüne geçmez.
- P. Safa
Hukuk kelimesinin ingilizcesi
adj. legal, juristic, juristical
n. law, jus
Köken: Arapça
Hukuk nedir? (Felsefe)
İnsanın davranışlarını düzenlemek için, devlet tarafından saptanmış normlar sistemi. Bu normlar sisteminde, mevcut mülkiyet ilişkilerine uygun olarak, ekonomik ve politik egemenliği elinde tutan sınıfın temel çıkarları, bağlayıcı yasalar olarak toplumun tümüne dayatılmak istenir. Hukuk normlarını diğer normlardan -ahlak normlarından- ayıran özellik, bunlara uymayı sağlamak için devletin zorlama araçlarına başvurabilmesidir.
Hukuk, içeriği bakımından toplumun üretim ilişkilerince ve en başta mülkiyet ilişkilerince belirlenir. Toplumun üstyapısının bir parçası olan hukukun başlıca işlevi, mevcut mülkiyet ilişkilerinin ve bunlarda temellenen toplumsal ilişkilerin korunmasıdır. İşte bu yüzden, hukuk, her zaman sınıfsal karakter taşır. Her sosyo-ekonomik kuruluşun kendine özgü bir hukuk tipi vardır.
Köleci toplum, feodal toplum ve kapitalist toplum, üretim araçlarının özel mülkiyetine dayandıklarından ve nitelikçe farklılıkları bir yana bırakacak olursak her biri sömürüye dayanan birer toplum biçimi olduklarından, bu üç toplumsal kuruluşun hukuklarında bir çok ortak yan bulunur.
Sosyalist hukuka gelince, bu hukuk, sosyalist mülkiyet ilişkilerini ve bunlardan doğan dostça işbirliği, dayanışma ve hak eşitliği ilişkilerini, toplumun ve o toplum içindeki her bireyin refahını ve mutluluğunu sağlamak amacıyla, tüm yurttaşların ortak sorumluluğunu yasalaştıran yepyeni bir hukuk tipi oluşturur. Sosyalist hukuk, yalnızca yeni sosyalist ilişkileri korumakla kalmaz, aynı zamanda sosyalist eğitimin de bir aracıdır. Devlet.
