Hal eki nedir?

İsim çekim eklerinden biri olan "Hal eki" isim ve isim soylu sözcüklere gelerek onlara cümlede görev ve anlam kazandıran eklerdir.

Sözcükleri belirtme (yükleme), yönelme, bulunma ve ayrılma açısından tanımlayan, sözcüğün yalın hali ile hal eki almış durumlarından her biridir. Hal eklerinin diğer adları "Durum ekleri" dir. Hal ekleri Türkçe derslerinde ilkokuldan itibaren gösterilir.

Hal eki görevi nedir?

Hal ekleri sözcüğün görevini belirleyen eklerdir. Özellikle "cümle öğesi" belirlemede etkili olmaktadırlar.

Hal eklerinin türleri

1. Belirtme Hali

2. Yönelme Hali

3. Bulunma Hali

4. Ayrılma Hali

Belirtme hali

Belirtme hali ekleri -ı,-i,-u,-ü ekleridir. Belirtme Hali fiilin neyi etkilediğini gösterir. Fiile sorulan "kimi, neyi" sorularına cevap verir. Başka dillerde "akusatif" olarak bilinir.

Belirtme hali örnekleri

Kalemi kırdı.

Evi gördüm.

Çayı sıcak içerim.

Yönelme hali

Yönelme hali -e,-a ekleridir. Yönelme hali ekleri "ben" ve "sen" şahıs zamirlerine geldiğinde, zamirlerin yapısını değiştirir ve onları "bana", "sana" şekline çevirir. Adın yönelme durumu sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Yüklemin bildirdiği eylemin "nereye" yöneldiğini gösterir. Başka dillerde "datif "olarak bilinir.

Yönelme hali örnekleri

Kaleme baktı.

Eve gitti.

Okula ben yalnız gideceğim.

Antalya'ya tatile gideceğiz.

Bulunma hali

Bulunma hali ekleri -de,-da,-te,-ta ekleridir. Bu ekler sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümce yapar. Yüklemin bildirdiği eylemi gösterir. Hint-Avrupa dillerinde mevcut olmayan bu zamana bu dillerde "lokatif" de denmektedir.

Bulunma hali örnekleri

Kalemde uç var.

Evde onu gördüm.

Sende olmayan kalem bende var.

Sizde köpek var mı?

Ayrılma hali

Ayrılma hali ekleri -den,-dan,-ten,-tan ekleridir. Adın ayrılma durumu nereden ayrıldığımızı gösterir. Bu ek sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Hint-Avrupa dillerinde mevcut olmayan bu zamana bu dillerde "ablatif" de denmektedir.

Ayrılma hali örnekleri

Kalemden uç aldım.

Evden yeni ayrıldı.

Senden hiçbir şey istemiyorum.

Benden aldığın parayı geri ver.

İsmin yalın hali

Kelimelerin hal eki almamış halidir. Başka dillerde "nominatif" olarak bilinir. Çoğul eki, iyelik eki ya da tamlama eki almış sözcükler de yalın durumdadır.

İsmin yalın hali örnekler

Ben geldim.

Sen gitmeden ben gidiyorum.

Onlar beni tanımıyor.