Hacim nedir?

Cisimlerin boşlukta kapladığı yerdir. Bütün cisimler üç boyutludur.

Küp gibi düzgün olan geometrik cisimlerin hacmim bulmak için üç boyutunu birbiriyle çarparız. Ancak düzgün olmayan geometrik şekillerin hacmim bulmak için bu kurala uyamayız. Bu gibi cisimler için özel hacım formülleri vardır. Uzunluk genişlik ve yükseklik. Maddenin üç hali; katı, sıvı ve gazdır.

Katıların sabit ve belirli bir hacmi vardır. Sıvılar ise bulundukları kabın şekline uyarak yine sabit bir hacime sahiptirler. Gazlar, daima bulundukları kapalı kabın tamamını doldururlar ve kabın hacmi kadar yer işgal ederler. Hacim, kabul edilen birimin kübü ile ifade edilir. Bu birimmetre ise m3 , cm ise cm3 , mm3 vs.

Eğer cisim yoğunluğu bilinen bir maddeden yapılmış ise kütlesi yoğunluğuna bölünerek (V= m/d) bulunur. Cismin yoğunluğu bilinmiyorsa cisim dereceli kap içinde bulunan suyun içine bırakılır. Suyun hacmindeki değişiklik cismin hacmine eşittir. Bir de cisim ağzına kadar tamamen su dolu bir kabın içine bırakılır. Taşan su zayi edilmeden alınıp tartılır. Taşan suyun gram cinsinden kütlesi cismin cm3 cinsinden hacmine eşittir (Çünkü suyun yoğunluğu 1 gr/cm3). Bazı geometrik cisimlerin hacmi şöyle bulunur:

Silindir: Taban yüzölçümü ile yüksekliğinin çarpımı hacmi verir.

Küre: Yarıçap küpünün w ile çarpımının 4/3'ü kürenin hacmidir.

Üçgen prizma: Taban yüzölçümü İle yükseklik çarpımı hacmi verir.

Dikdörtgen prizma: Üç ayrı kenarın çarpımına eşittir.

Koni: Taban yüzölçümünün yükseklikle çarpımının üçte birine eşittir.

Düzgün olmayan cisimlerin hacimleri

Düzgün geometrik yapıda olmayan katı cisimlerin hacimleri, dereceli kaplardaki sıvılardan yararlanılarak bulunur. Bu tür cisimler tamamen sıvı dolu olan bir kaba batırıldığında, sıvıda erimemek şartıyla hacmi kadar hacimde sıvı taşırır.

Eğer cisim tamamen batmıyorsa, taşan sıvının hacmi batan kısmın hamine eşit olur.Tamamen dolu olmayan dereceli kaptaki sıvıya bir cisim atılırsa, cismin hacmine eşit hacimde sıvıyı yer değiştirir.

Eğer katı bir cisim sıvı içine atıldığında çözünüyorsa, cismin gerçek hacmini bulamayız. Çünkü, cismin katı haldeki hacmi ile sıvı haldeki hacmi eşit olmadığı gibi, katı içinde hava boşlukları olabilir ve eridiğinde hava çıkar ve hacim azalır. Dereceli kapta bulunan kuru kumun üzerine su döküldüğünde, karışımın hacmi, su ve kumun ayrı ayrı hacimlerinin toplamından daha küçük olur. B

unun nedeni, kum tanecikleri arasında hava boşluğu olması ve suyun bu boşlukları doldurmasıdır. Buna göre, kumun gerçek hacmi, karışımın hacminden suyun hacmi çıkarılarak bulunur.

Sözlükte "hacim" ne demek?

1. Oylum.

Hacim kelimesinin ingilizcesi

n. volume, capacity, body, bulk, gauge
n. pilgrimage, hadj
n. hadji, pilgrim
Köken: Arapça