Esrar nedir?
Uyuşturucu bir maddedir. Hint kenevirinin yapraklarından çıkarılır. Sigaraya, nargileye konarak içilir.
Bazı ülkelerde çiğneyenler, yutanlar bile vardır. Çok eski çağlardan beri bilinir. Merkezi sinir sistemini etkiler. Esrarla uyuşukluk zihin karışıklıklarına, hafıza kaybına sebep olur. Baş dönmesi, şekerli maddelere karşı aşırı istek uyandırır. Hayat düzenini aksattığından dolayı, fert ve toplum için büyük bir tehlikedir. Bu yüzden uluslararası kontrolüne önem verilmiş ve kullanılması kanunen yasaklanmıştır.
Bitkinin çiçekli dal uçları çiçek açtığı zaman toplanır ve gölgede kurutulur. Reçine çiçeklerin altındaki yaprakçıklarda, yapraklarda ve çiçeklerde bulunan salgı tüylerindedir. Reçine miktarı % 15-20’dir. Gölgede 1,5 ay kuruyan bitki elle ufalandıktan sonra (sarı toz-kaynar) elenir ve avuç sıcaklığında hamur halinde yoğurularak çubuk veya levha haline getirilir.
Rengi kahverengi olan bu maddeye Esrar (Haşiş) veya (Ganjah) denir. Tütünle karıştırılana Marihuana denir. Hint keneviri her iklimde yetişir. Dere kenarları, ıssız yerler ve buğday tarlalarının ortaları en müsait yetiştiği yerlerdir. Bazıları evlerinin bahçelerine ekerler. Sıcak ve rutubetli yerlerde bolca yetişir. Esrar tozu elenirken üç kaliteye ayrılır. Birinci kalite esrar tozu, ikinci kaliteye kara ve en sona kalana paspal denir. Esrar selefon kağıtlara konarak muhafaza edilir.
Esrar Hindistan’da çiğnenerek yenir. Bazı yerlerde bal, reçel veya lokum içine konularak yenir. Tütüne karıştırılarak çift kağıda sarılıp sigara halinde (dolma) içilir. Tümbeki ile nargilede kullanılır veya pipoya benzeyen (kabak) denilen bir aletle içilir veya yakılarak dumanı çekilir. Esrar, alışılması kolay ve terki çok zor olan bir uyuşturucudur. Esrar, uyuşturucuların birasıdır. Nasıl ki alkolizmin ilk basamağı bira ise; esrar da uyuşturucuların ilk basamağıdır.
Esrar kullananlar kısa bir müddet sonra bununla tatmin olmazlar, eroin, morfin ve lsd gibi daha şiddetli uyuşturuculara uzanırlar. Esrar eroinmanların ilk atlama taşıdır. Beyaz zehir dünyasına açılan ilk kapıdır. İlk kullananlarda dolaşım bozukluğu, baş dönmesi, göz bebeklerinde büyüme, ışığa karşı duyarsızlık, kalp atışlarında artma, rüya görme ve uyuşukluk normal belirtilerdir. Uzaklık ölçüsü yoktur. Hız ölçüsü değişir. Hızlı yürüyen yavaş yürüdüğünü, yavaş yürüyen uçtuğunu zanneder.
Titreme, kulak çınlaması, el ve ayakların soğuması, bulantı, kusma, düzensiz uyku zehirlenmenin ilk belirtileridir. Esrar, merkezi sinir sistemine tesir eder. Düşünme kabiliyeti kaybolur. Beyin kontrolünü kaybeder. Her türlü suç işlemeye hazırdır. Anarşi ve terörde bu gibi kimseler tercihan kullanılır. İlk kullanmada aşırı duyarlı, saldırganlık, telaş, aşırı üzüntü ve heyecan hasıl olur. Üstüne gidilirse patlama ve infial olur. Geçici cinnet hali görülür.
Devamlı kullanmada başta beyin olmak üzere bütün organlar ve canlı dokular vaktinden önce yıpranır. Erken bunama ve çıldırma esrarın nihai neticesidir. Esrarkeş kendini beğenir. Suçlarını ve gizli sırlarını ifşa eder. Ruhi çöküntü, uyuşukluk, miskinlik, melankoli beklenen tezahürlerdir. şizofreni gibi akıl hastalığı, zihin karışıklığı, şuur kaybı, uyuşukluk ve deliliğe yol açan esrar asla küçümsenmeyecek tehlikeli bir uyuşturucudur. ABD’de 1970’te gençlerin % 17’si uyuşturucu kullanıyordu. Bugün bu miktar 2 mislini aşmıştır.
Avrupa’da gençler arasında uyuşturucu alışkanlığı ise ABD’yi geçmiştir. Türkiye’de esrar imali, satış ve kullanılması yasaktır. Türk Ceza Kanunu’nun 404. maddesindeki cezai müeyyideler uygulanır. Amerikan ilim adamı ve idarecilerine göre; devleti dışardakiler değil, gerekli tedbirler alınmazsa içerdeki beyaz zehir yıkacaktır. Avrupa’da yapılan istatistiklere göre okul çağındaki yedi çocuktan biri korkunç bir hastalık olan uyuşturucuya mübteladır. Bu alışkanlık, Rus ordusu ve gençlerinde de sür’atle yayılmaktadır.
Esrarın fiziksel ve psikolojik etkileri
insanda ağız yoluyla THC maddesinin etkili olduğu doz 50-200 mg/kg; sigara ile içildiğinde 25-50 mg/kg’dır. Alındıktan 30 dk. sonra etkisini gösterir. Sigara ile içilen esrarın etkisi 2-4 saat; sindirim yoluyla alındığında bu etki 5-12 saat, düşük etkili marihuana etkisi ise 3 saatten uzun sürmez. Nabız hızında artış görülür. Gözlerin kızarması, ağzın kuruması, baş dönmesi, kalp atışlarının hızlanması, sık sık idrar yapma ihtiyacı duyulur. Kişinin içinde bulunduğu duygu durumuna göre etki yaratır, ancak gene de değişmeyen etkileri vardır.
Zaman algısıyla ilgili bir farklılaşma (zamanının yavaşladığı duygusu; örn, 1 saatlik bir dönem 8-10 saat gibi algılanabilir); renkleri ve sesleri algılamaya karşı duyarlılık artar; yaratıcılığı arttırıyor diye düşünülmesinin nedeni de budur. iştahta artış görülür. Refleksleri bozar; bu nedenle reflekse dayalı işler yapılması bazı kazalara ve yaralanmalar yol açabilir (Ör., araba kullanılması tehlikelidir).
Kişiler esrar aldıktan sonra sedasyon (sakinleşme) ve gevşeme yaşarlar; kendilerini daha rahat hissederler, alkolde olduğu gibi ruhsal inhibisyonları ortadan kalkar. Öfori ve bazen önüne geçilemeyen gülme krizleri gerçekleşir. Daha konuşkan olurlar. Yüksek dozda alındığında kullanıcı hoş olmayan duygular yaşayabilir; bunaltıya, ruhsal çöküntüye, aşırı uçlara varan ruhsal değişikliklere yol açabilir. Uzun süre esrar kullanımı sonucu kişinin çevreye karşı ilgisi azalır, çalışma ve hareket gücü düşer, kısaca yaşam kalitesini düşürür.
Mc Glotthin ve West (1968), uzun süreli yüksek doz kullananlarda apati (ilgisizlik) geliştiğini, kişinin daha pasif, ilgisiz ve isteksiz olduğunu belirtmişlerdir. Bu kişiler çalışmak ve üretmek istemezler. Uzun süreli planlar yapamazlar. Kompleks işleri yapmaya karşı hem istek hem de kapasite azalmıştır. Konsantrasyon yetenekleri kaybolmuştur. Tüm bunlara amotivasyon sendromu denmiştir.
Karakter değişikliği ve hayat tarzında farklılaşma, anksiyete ve depresyon, amotivasyon sendromu, diğer madde kullanımları görülebilir. Uzun süre kullananlarda uyku hali, uyuşukluk, dengesizlik, kaslarda eşgüdüm bozukluğu vardır. Birey bazi motor yetilerini kaybedebilir. Fazla terlerler. Ayaklarda karincalanma olur. Sigara gibi içildiğinde göğüs sıkışması yaşanabilir.
Görünüşü ve kullanış biçimleri
Ham esrar kendine has kokusu olan sarı ile yeşilimtırak renkte bir tozdur. Zamanla kahverengine dönüşebilir. Plaka veya çubuklar halinde piyasada satılır. Bunun için baskı aletleri (pres) kullanılabilir. levha ya da çubuk biçimine getirildikten sonra daha çok tütüne karıştırılarak sigara gibi içilir. Ayrıca çiğnenerek ve bal yağ gibi çeşitli yiyecek ve içeceklere karıştırılarak kullanılır.
Yoksunluk belirtileri
Diğer maddelerde olduğu gibi bırakıldığında yada azaltıldığında yoksunluk belirtisi dediğimiz davranışlar gözükmez. Ancak her madde gibi esrarında bağımlılık potansiyeli vardır ve toleransı arttırır. Uzun süre esrar kullananlar kullanımı kestiklerinde sinirlilik gerginlik uykusuzluk iştahsızlık gibi problemler yaşayabilirler.
Entoksikasyon belirtileri ve sonuçları
En önemli fizyolojik etkilerinden biri tütün benzeri akciğer sorunlarını ortaya çıkarmasıdır (akciğer kanseribronşit astım vb). Uzun süre ve yoğun olarak kullananlardaki diğer bir etkisi belleğin zarar görmesidir kısa süreli hafıza etkilenir. Öğrenme ile ilgili fonksiyonlar da zarar görebilir. Sık kullananlarda paranoid tipte psikoz yaratır; hezeyanlar gözlenir. Uzun süreli kullanımı esrar entoksikasyonuna bağlı olmayan esrar kullanımından bağımsız kalıcı bir psikotik tablonun oluşmasına neden olabilir.
Esrarın zararları
Anlık kullanımın ardından; anksiyete, paranoya, öfori, huzursuzluk, gözlerde kararma, dengesizlik, suda yüzme hissi, tükürük bezi salgılanmasında azalma görülmesi, panik atak, tansiyon yükselmesi, iştahta artış ve susuzluk, geçmişe ait halüsinasyon görme gibi etkileri görülmektedir. Ancak geniş anlamda zararları daha büyük boyuttadır.
Öğrenme, hafıza, duygu ve motivasyonla ilişkili sistemler zarar görmektedir. Bununla beraber de daha önce öğrenilmiş davranışlarda bozukluklar görülmeye başlanır. Tüm bunlar, esrarın geniş zamanda beyne verdiği zararların bütünüdür. Beynin zarar görmesi ile birlikte tüm organlarda bozulmalar ve hasarlar meydana gelebilmektedir.
Bir kişinin esrar kullandığı nasıl anlaşılır?
Esrarın tesiri altındayken kişinin gereksiz yere güldüğü gözlemlenir. Bazen bunun tam tersine korku ve panik hali hakimdir. Denge kaybı, gözlerde kızarma, reflekslerin yavaşlaması, unutkanlık da görülebilir. Esrarın etkisi geçtikten sonra ise uyku hali, yorgunluk ve huzursuzluk gözlemlenir. Esrar kullanımına bağlı duygu-düşünce bozuklukları son yıllarda biz psikiyatristlerin sıkça görmeye başladığı bir durumdur.
Özellikle uzun süre ve yüksek miktarda esrar kullanan kişilerde ani başlayan ve kimi zaman birkaç saat, kimi zaman birkaç gün süren halüsinasyon, duygusal gel-gitler, bilinç bulanıklığı ve varsanılardan oluşan bir tablo gelişir. Bazen de tamamen şizofreni benzeri tablolara da sebep olabilir. Esrarın beyne olan etkisi bununla sınırlı değildir. Esrar kullanımına bağlı beyinde atrofi denilen beyin hacminin azalması ve yıkımı da söz konusudur.
Esrar bağımlılığı tedavisi ve rehabilitasyon
Esrar kullanımının tedavisi (yoksunluk ve destek) diğer kötüye kullanılan maddelerin tedavisiyle aynı ilkeleri içerir:. Yoksunluk, ya hastaneye yatırılma gibi doğrudan yaklaşımla ya da kullanımından sonraki 4 hafta içinde esrarı saptayan idrar testleri ile kontrolu gerçekleştirilen ayaktan izlem ile sağlanmaktadır.
Destek tedavisi ise bireysel, aile ve grup terapileri ile sağlanır. Eğitim, yoksunluk ve destek programlarında önemli bir noktadır. Madde kullanım problemi tedavisine ilişkin entelektüel nedenleri anlamayan hasta bırakmak için çok az motivasyon gösterir. Bazı hastalarda çekilme belirtilerinin rahatlatılması için kısa dönem anksiyolitiklerin kullanılması yararlı olabilir. Bazı hastalarda ise altta yatan depresyon ile ilişkili olabilen esrar kullanımı antidepresan tedaviye yanıt verir.
Sözlükte "esrar" ne demek?
1. Hintkenevirinden çıkarılan ve kullanılacak miktara göre uyarıcı, sarhoş edici bir madde.
2. Giz(ler), sır(lar).
Cümle içinde kullanımı
Yüzüme, tekrar o eski, esrar dolu gözlerle bakıyor.
- Y. Z. Ortaç
Esrar kelimesinin ingilizcesi
n. mystery, enigma, secrets, hashish, hash, grass, marihuana, marijuana, joint, weed, junk, cabala, cabbala, dope, hasheesh, hay, hemp, maryjane, pot, shit [sl.], tea
Köken: Arapça
