Ekran nedir?
Ekran görüntüyü gösternmek için kullanılan elektronik ya da elektro-mekanik aygıtların genel adıdına denmektdir.
Ekran, başta televizyon ve bilgisayar olmak üzere birçok elektronik cihazın en önemli çıktı aygıtıdır. Görüntü sergileyicilerin boyutları, çapraz olarak ve köşeden köşeye ölçülerek, bu ölçü birimleri Türkiyede kullanılmamasına ve bilinmemesine rağmen, ya inç ya da Zoll cinsinden belirtilir. (1 Zoll = 1 inch dir ve 25,4 mm eşittir.)
Ekran bilgisayarda yapılan işlemlerin izlendiği birimdir. Monitörle bilgisayar arasındaki iletişimi ekran kartı sağlar. Yani monitörden çıkan veri kablosu bilgisayar kasasında ekran kartına bağlanır. Monitörlerin boyutları inch olarak belirlenir. 14 inç, 15 inç, 17 inç, 19 inç gibi. Bu boyut köşeden köşeye uzaklıktır. Marka olarak Philips, Sony, Vestel gibi monitörler vardır. Philips monitörler orta düzeyde iyi monitörlerdir.
Çözünürlük (resulation): yatay ve dikey olarak ekrandaki nokta sayısıyla ölçülür. Çözünürlük yükseldikçe ekrana daha fazla bilgi sığar, ama ekrandaki görüntüler küçülür. Multisync monitörler, değişik çözünürlüklerde çalışabilirler(640x480, 800x600, 1024x768, 1280x1024 gibi). Böylece ekrandaki görüntüleri amaca göre genişletip daraltabiliriz.
Büyüklük: Monitör büyüklüğü, ekranın köşegen uzunluğuyla ölçülür. Standart monitörler 14” veya 15” (inç) büyüklüğündedir. 1024x768’den daha yüksek çözünürlüklerde rahat çalışabilmek için 17” veya daha büyük bir monitör seçilmelidir.
Nokta aralığı: Görüntü netliği, ekran yüzeyindeki noktaların arasındaki uzaklığa bağlıdır. Nokta aralığı ne kadar küçükse görüntü o kadar net olur. Eski monitörlerde bu 0.39 mm iken şimdiki monitörlerde genellikle 0.28 veya daha küçüktür.
Ekran tazeleme: Ekrandaki görüntü saniyede en az 60 kez tazelenmelidir. Ekran tazeleme frekansı yükseldikçe daha sabit bir görüntü elde edilir. “Non-interlaced”(titreşimsiz) denilen monitörler ekranı tek seferde tarayabildiği için gözü daha az yorar.
Monitör ve görüntü kartı, ekranda görüntülerin sergilenebilmesi için birlikte çalışırlar.. Görüntü kartı, ana karta bağlanan bir genişleme kartıdır. Bir kablo, görüntü kartı ile monitörü birbirine bağlar. Monitörde görüntülenebilen renklerin sayısı görüntü kartındaki bellek miktarıyla sınırlanır.
Görüntü kartındaki bellek yongaları, bilgileri monitöre göndermeden önce geçici olarak saklar. Renk sayısı, ekrandaki görüntülerin kalitesini doğrudan doğruya etkiler. Daha fazla renk, gerçeğe daha yakın ve daha iyi görüntü demektir.
Ekran teknolojisinin gelişimi
Günümüzde hızla gelişen teknolojinin yansımalarından biri de ekran teknolojisi. Kullandığımız ekranlar hem fiziksel olarak hemde fonksiyonel olarak en iyi hizmeti verebilmek adına sürekli değişime uğruyor, öyleki ekranlar, kullandığımız her cihazda artk belirgin bir şekilde donanımsal olarak ön planda. Bu teknolojinin ilki tüplü ekranlar olarak adlandırdığımız CRT (Cathode Ray Tube) ekranlardır.
Eski tip televizyonlarda da bulunur. Diğer bir teknoloji ise OLED ( Organic Light-Emitting Diode) teknolojili ekranlardır. Prensip olarak CRT ile aynı olsada görüntüyü oluşturmak için ledler kullanılmıştır. Cep telefonları mp4 oynatıcılar bu ekranlara sahiptir.
Bilgisayar ekranları ve çoğunlukla televizyonlarda gördüğümüz Diğer bir teknoloji ise LCD (Liquid Crystal Display) teknolojisi ile üretilmiş olan ekranlardır. Çalışma mantığı ise arka plandan aydınlatılan bir yüzeyin üstündeki RGB renkli filtrelerinin sahip olduğu renk tonlarına göre çalıştırılması ile çalışır.
Amoled ekran nedir?
Özellikle akıllı telefonlarda görülen teknik özelliklerin her geçen gün daha da gelişmesi, ekran teknolojisini de etkiliyor. Son zamanlarda piyasaya sürülen akıllı telefonların birçoğunda görülen ve zamanla LCD, LED ve OLED ekranların yerini alacak olan Amoled ekranlar her ne kadar birçok markada görülse de aslında Samsung tarafından geliştirilen bir teknoloji.
Açılımı İngilizce olarak“Active-Matrix Organic Light-Emitting Diode” yani “Aktif Matrisli Organik LED” olan Amoled ekranlar adından da anlaşılacağı gibi organik LED’lerden yani Oled’lerden yapılmakta. Amoled ekranlarda, her bir piksel ayrı ayrı aydınlatılarak görüntü oluşturuluyor. Ancak bu ekranlar diğer ekran türlerinde olan arka aydınlatmaya gerek duymuyor. Böylece özellikle koyu renklerin daha açık renkte görünmesi sorunu ortadan kalkıyor.
Retina ekran nedir?
Retina Ekran; TFT, AMOLED, Super AMOLED ya da Quantum Dot benzeri yeni bir panel teknolojisi ya da panel üretim yöntemi değildir. İster TFT olsun isterse AMOLED, bütün ekranlar Retina Ekran ile ifade edilmeye çalışılan çözünürlük değerini sağlayabiliyorlarsa teknik olarak hepsi aslında birer Retina Ekran’dır.
iphone 4 öncesinde bütün cep telefonları ekranları 100-200 PPI (inç başına piksel) yoğunluğunda iken iPhone 4 ile bu yoğunluk 326 PPI değerine çıktı. Bu rakamlar arasındaki farklılığı Steve Jobs, normal bir insan gözünün, ideal cep telefonu kullanım mesafesinden ekrandaki pikselleri ayırt edemeyeceği iddasıyla açıklıyordu.
Retina ekranın prensibinde yatan pixel yoğunluğunun artmasıyla daha iyi görüntü elde etme, insan gözünün pikselleri ayırt edip edememesi özelliğinede bağlıdır. Normal kullanım mesafesinden ekrandaki pikselleri göremeyeceğiniz her ekran aslında bir Retina Ekran’dır. Retina ekranlar görüntü kalitesinin yanısıra ekrandaki görüntünün farklı açılardan da aynı şekilde görülebilmesini sağlıyor.
Sözlükte "ekran" ne demek?
1. Üzerine, bir cismin ışık yoluyla görüntüsü düşürülen saydam olamayan düz yüzey, görüntülük.
2. Beyazperde, görüntülük.
3. Televizyon camı, görüntülük.
Ekran kelimesinin ingilizcesi
[Ekran] adj. video
n. screen, display, monitor, display unit, telescreen
Köken: Fransızca
