Diferansiyel nedir?

Diferansiyel, otomobil ve diğer tekerlekli araçlarda bir akstaki iki teker arasındaki devir dengesini sağlayan sistemdir

Diferansiyel genel olarak aracın seyir esnasında dönüş yaparken devrilmemesi ve aracın dönüşünü stabil bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak adına her iki tekerin farklı hızlarda dönmesini sağlayan sistemdir.

Bir araç viraj alırken dış kısımda bulunan tekerler daha çok yol kat eder. İçte kalan tekerlerin alacağı yol ise daha azdır. Dış tekerlerin daha çok, iç tekerlerin daha az dönmesini sağlayan sistem diferansiyel sistemidir. Diferansiyel iki teker arasında bulunan içerisinde çok sayıda konik dişli bulunan bir sistemdir.

Diferansiyel, arabanın çekişini sağlayan iki tekerin arasında bulunur. Diferansiyeli tekere bağlayan parça, yarım dişli bir şafttır. Eğer araba 4 çekerse, çekişi sağlayan her çift teker için ayrı ayrı 2 tane diferansiyel vardır.

Klasik diferansiyeller bir terazi gibi çalışırlar. İki tekerlek aksını döndürmek için en az üç tane dişli gerekir. Her iki aksın eşit dönmesini sağlayan ve diferansiyel tamburasının içinde yer alan ayna mahruti dişlisi ise, diğer diferansiyelin motordan kontrollü çalışan tek parçasıdır.

Otomobil yolda düz olarak giderken, tekerleklerden herhangibirine daha fazla ağırlık binmediği için, diferansiyel karpuzunun ortasındaki dişliler tekerleklerle birlikte kendiliklerinden dönerler.ncak otomobil viraja girerken, bu dişliler devreye girerek otomobilin virajın dışındaki hızlı, virajın içindeki daha yavaş dönen itici tekerleklerinin dönüş oranlarının 1:1 olmasını sağlarlar.

Yukarıda sözünü ettiğimiz normal bir diferansiyelin çalışma esaslarına ek olarak kilitli diferansiyellerde değişik birkaç sistem vardır. Bunlardan birincisinde, küçük sürtünme pulları diferansiyelin ortasındaki her iki tekerleğin eşit olarak dönmesini sağlayan ve denge dişlileri olarak tarif edilebilecek olan dişlilerin dönmelerini engellerler.

Bu engelleme otomobil yeniden düz bir şekilde gitmeye başlayıncaya kadar devam eder. Bir başka tür de aksların ve dişlilerin karpuzun içine tam olarak girmediği diferansiyellerdeki kilit türüdür.Burada sözü edilen kısımlar yatık olarak yerleştirilmiş baskı halkalarıyla diferansiyele tutturulmuşlardır.

Tekerleklerin dönüş hızı arttığında yani otomobil patinaj yapmaya başladığında devreye giren bu sistem, halkaların fren levhalarını sıkıca bastırmasıyla çalışır ve otomobilin tekerleklerindeki dönüş momenti 1:1 olana kadar tutar.Bu sistemin adı dönüş momentli diferansiyel kilididir.

Diferansiyelin önemi nedir?

Diferansiyel olmadığı zaman araba yol tutuş gücünü kaybettiği için, arabanın arkasının savrulması an meselesidir. Yol tutuş güvenliği için diferansiyel çok önemlidir. Arabalarda ilk defa 1916 yılında kullanılmıştır.

Ama 1800’lerin sonlarında Carlbens tarafından icat edildiği bilinmektedir. O yıllarda araba kavramı tam olarak yerleşmediği için, modern otomobillerde kullanımı 1916 yılını buluyor. O dönem diferansiyeli arabalarda ilk kullanan kişi Packard’dır.

Diferansiyelin parçaları nelerdir?

Diferansiyel yağları: Difransiyelde yağlama birinci sırada gelen en önemli gerekliliklerden birisidir. Yağlama için mutlaka özel difransiyel yağları kullanılmalıdır. Yağ yuvarlak dişli tarafından mekanizma içerisinde dolaştırılır. Difransiyel kovanının altında yağı boşaltmak için üstünde ise yağ eklenmesi için birer tapa bulunur.

Şaft: Şanzımanı difransiyele bağlayan elemana şaft adı verilir. Şaft şanzıman ile bağlantısında esnek bir yapıya sahiptir. Yolların engebeli yapısında şanzıman düz konumunu her zaman koruyabilsin diye, şaft esnek bir yapıdadır. Sürüş açısı değiştiğinde universal mafsallar şaftın esnek olmasını sağlar. Ağır olmamaları için şaftlar içi boş boru şeklindedir. Sarsılmayı engellemek için düzgün ve balansı alınmış olmalıdırlar. Genelde motorun dönme hızıyla döndüklerinden hafif bükülmüş yada balanslı olurlarsa otomobilde ciddi hasarlara neden olabilirler.

Universal mafsallar: Universal Mafsal şaftı şanzımana ve difransiyele bağlayan parçaya verilen isimdir. Bir şaftın her iki ucunda birer tane bulunmak zorundadır. Eğer şaft iki parçadan oluşuyorsa üç tane universal mafsal gerekir. Mafsallar yolun yüzeyindeki değişiklikleri hissettirmeyecek ölçüde esnek olmalıdır. Şaft dışında daha küçük mafsallar direksiyon sistemlerinde kullanılır. İki tip universal mafsal vardır, en yaygın kullanılanı haç şeklinde olanıdır.

Sabit Hız(CV) mafsallar: Önden çekişli araçlar sadece aşağı ve yukarı çalışan ve direksiyon kabiliyeti olan mafsallar isterler. Dönüş açıları standart mafsala göre daha değişik bir tasarım gerektirir. CV mafsallar torku büyük açılarda daha etkili biçimde aktarabilirler. Kuvveti çok yumuşak biçimde iletirler.

Sözlükte "diferansiyel" ne demek?

1. Dönemeçlerde, otomobilin iki arka tekerleğinin ayrı hızla dönmesini sağlayan bir dişli aygıt.
2. Özellikle fonksiyonların değişimleriyle ilgili matematik dalı.

Diferansiyel kelimesinin ingilizcesi

adj. differential
Köken: Fransızca